Ginurithon ni Pdt. Dr. Robinson Butarbutar
GREENBERITA.com- Hamu angka Dongan hinaholongan,
Andorang so sahat hajolmaon di portibion tu partingkian, Era hatiuron ni pingkiran, na didok Enlightenment di abad pa-17-hon sahat tu abad pa-18-hon, tarlumobi dung mahembang dung i sahat tu tingkion, i ma sada partingkian na mangondolhon hatauon ni pingkiran ni jolma, digoari reason, hatauon ni hadirion ni sahalak jolma, digoari individualisme, dohot pamingkirion na so mura manjalo, baliksa manulak na tardok hasintongan, skepticisme dohot kebebasan berpikir dohot mandok isi ni pingkiranna so mardongan biar, liberti, sahat tu di abad pa-19-hon tu abad pa-20-hon, sekularisme, i ma na manulak haporseaon na adong jala mangula Debata di hangoluan ni hajolmaon nang angka na asingna i di hasiangan on, jala di bona ni abad pa-21-hon on sahat jolma i tu hatauon patupa artificial intelligence, hira gabe debata jolma i, mansai togu do haporseaon ni hajolmaon di sandok portibion na mandok mangula do Debata di portibion, mandongani hajolmaon i mandungdung sintasintana, mangalului alus tu angka parungkilonna.
Ndang sahalak ni jolma i mangatasi na masa tu dirina. Ndang sahalak ni jolma i manarihon na ringkot di ibana. Adong do Debata na mandongani jolma i mangadopi angka parungkilonna, mandungdung sidungdungonna, mangadopi angka na maol situtu di ngolu on. Gariada di Hakristenon ndang holan di inganan hatutubu sahat tu inganan di udean jolma i didongani Debata, alai sahat do tong nang dung monding.
Sahat tu ngolu sogot. Adong do Debata na palumehon pasupasu tu angka na di hasiangan on. Adong do Debata na boi haposan parro pasupasu tu angka jolma na manggulmit di ngoluna di portibion, tarlumobi tu na joujou mangido pangurupion tu Debata. Dihaposi na manghaporseai hadirion ni Debata na songon i do na molo dijouhon jolma i tu Debata joujouna na alusan ni Debata do i.
Molo dipangido pandonganion ni Debata di ngoluna, na didongani Debata do ibana, di partingkian siganup ari tarlumobi di partingkian na maol situtu, di partingkian na so tarbahen jolma i mangadopisa mangasahon gogona sandiri. Gariada sahat do haporseaon ni na manghaporseai haadongon dohot ulaon ni Debata na ndang marlapatan ngolu ni hajolmaon i molo so dipahombar ibana ngoluna tu Debata jala dipahombar Debata ngoluna tu ibana jolma i.
Songon i do haporseaon ni sada na porsea tu Debata di bona ni hajojongjongan ni sada bangso na imbaru malua sian parhatobanon di Misir, i ma Israel, di tingki na robi, di tingki mamolus halongonan Sinai nasida di bagasan pardalanan tu tano sipasahaton ni Debata tu nasida, i ma tano Kanaan.
Uju dilojong angka sordadu ni Misir nasida dung borhat sian tano Misir bangso i, joujou ma si Musa tu Debata naung paluahonnasida sian Misir, dialusi Debata do joujouNa i. Dipalua Debata do nasida marhite na pahiangkon aek na binolusnasida, jala parohon aek i muse dung taripar bangso i tu inganan haluaon nasida.
Jala di na hurangan sipanganon dohot siinumon nasida di parhorsihan di halongonan i diparade Debata do sipanganon dohot siinumon di ngolunasida. Di na didapot Debata mangalo Debata bangso i marhite na patupa debata ganaganaan sian sere huhut manombasa, i ma sada ulaon na so jadi patupaonnasida i, jala tarrimas Debata laho mangago nasida sude, joujou do uluannasida si Musa tu Debata asa unang nian agoonna bangso i, na tumagon do goarna sandiri dipadao sian buku hangoluan, ditangihon Debata do bangso i.
Ndang saut sude nasida diuhum Debata. Jala di na dipangido si Musa asa donganan ni Debata nasida manguduti pardalanannasida tu tano Kanaan, diasii Debata nasida marhite na patuduhon bohiNa tu Musa, dioloi Debata do pangidoanna i so ingkon idaonna bohi ni Debata, unang mate ibana.
Alai diurupi Debata do ibana marnida pudi ni Debata, jala dioloi Debata do mamolus di bagasan panghilalan ni si Musa marhite na dihuphupi Debata bohina unang diida ibana Debata i, unang mate ibana. Jala dibagabagahon Debata do tu ibana na paoluson ni Debata ma hatuaonNa di jolo ni bohina, ditalupi Debata ma ibana, jala diasii Debata ma ibana (2 Musa 33: 19).
Dihaposi si Musa do na di na padalan ngoluna, di na manguluhon bangsoNa mandungdung sintasinta ni bangso i mandapothon tano naung niuarihon ni Debata tu nasida, Debata do haroroan ni nasa pasupasu na diharingkothon ibana dohot bangso niuluhonna.
Pasupasu i marragam do, ndang holan sipanganon dohot siinumon marhite pasupasu tu suansuanan nang binatang, alai dohot do sinadongan, nang hatauon ia so hamonangan maralohon angka tantangan ni adopoannasida di pardalanan mandapothon tano na niuarihon ni Debata tu nasida i dohot mangolu disi muse, dohot ma tantangan sian angka bangsa na manghasogohon nasida, na marnida nasida songon alo ni bangso i, jala na sai tongtong manangkapi mangago nasida (i ma Kanaani, Amori, Heti, Peresi, Hevi dohot Jebusi, 2 Musa 33: 2).
Ndang holan angka i, dohot do pasupasu silas ni roha, nang haluaon sian angka parmaraan. Sandok, di sandok pargulmiton ni ngolu ni bangso i dihaporseai do na Debata do haroroan ni pasupasu di ngolunasida. Solhot do Debata di hadirion nasida.
Ia hita halak Kristen Batak, ruas nang partohonan ni HKBP mamungka abad pa-19-hon mamolus abad pa-20-hon jala nuaeng di abad pa-21-hon, i ma punguan ni na porsea di haadongon dohot pandonganion ni Debata di ngolunta.
Gariada, songon hadirion ni si Musa dohot bangso na niuluhonna, Israel sian najolo sahat tu nuaeng, nang dung mansai pistarnasida na toropan mangihuthon haporseaon ni si Musa, songon i do tong haporseaon ni hita ruas nang partohonan ni HKBP, nang di partingkianta nuaeng, di na lam bahat hita on targoar naung dapotan di parbue na denggan ni Englightenment. Pistar hita, alai tong di bagasan haporseaon na mangula do Debata di ngolunta.
Laos i do na tapaimbaru dohot tapatogu di minggu Invokavit sadarion, i ma marhite topik jamita, Debata Haroroan ni pasupasu di ngolunta marojahan tu pengalaman dohot haporseaon ni si Musa na tarsurat di 2 Musa 33: 15-23 i, na di bagasanna tung mansai tangkas parsigantungan ni si Musa di pandonganion ni Debata tu ibana dohot bangso na niuluhonna.
Ndang olo ibana mangalangka manguluhon bangso i ia so marpadan Debata patupa i jala dipatuduhon Debata bohiNa tu ibana. Alai di na dipangido ibana asa olo Debata patuduhon bohina tu si Musa asa porsea si Musa na naung jumpangan asi ni roha ni Debata ibana dohot bangso niuluhonna marhite na donganna ma ibana/nasida di pardalanan ni ngolu na mangihut na gok tantangan i, ndang olo Debata patupasa.
Di na skeptis ibana, di na ganggu rohana, di na so dapot di pingkiranna, ndang olo Debata mangoloi pangidoanna i da holan mamolus sian lambungna jala mangaloas si Musa marnida pudi ni Debata. Haporseaon ni hataNa na mangasii si Musa dohot bangsoNa i, i do sitiopon ni si Musa.
Hamu angka dongan. Di na mandok hata Amang LBP di Bona Taon HKBP di Pearaja 6 Januari 2023 i, disoarahon Amang i do na adong do mara tu haporseaon ni angka na porsea di hadirion dohot ulaon ni Debata di ngolunta nang di ngolu ni huria dung lam pistar masyarakat Indonesia naeng masuk tu negara maju di taon 2045, jala di tingki on nunga hira tahilala tudutuduna.
Boi ndang dihaporseai jolma i be hadirion, tona nang ulaon ni Debata di ngoluna, songon naung masa di angka negara-negara maju. Nidokna asa dijamothon angka huria ngolu haporseaon ni angka sundut na umposo nuaeng naung lam pistar siala ni hamajuon ni hajolmaon di sandok portibion.
Ala ni i ingkon talehon do rohanta di partingkian nuaeng manangkasi manang na tahaporseai dope na Debata do haroroan ni pasupasu di ngolunta sahat tu tingkion/nang di tingkion sahat tu partingkian na ro, mangadopi partingkian na mubauba.
(i) Porsea dope hita angka ruas ni HKBP na Debata do haroroan ni pasupasu tu hita marhite angka na taula dohot marhite angka dalan na pinasupasuhon dohot na pinangke ni Debata gabe paro pasupasu na marragam i tu hita?
Molo olo hita marsiajar sian pengalaman ni si Musa na patupa ulaon na balga di ngoluna, i ma gabe ulaula ni Debata paruar bangso na diparhatoban sian parhatobanon, nang gabe tau parade bangsoNa sahat tu tano Kanaan nang pe diulanasida na so tama di jolo ni Debata, ibana gabe sipartangiang na mangondihon bangsona sian rimas ni Debata, boi do hita mandai nang di partingkianta nuaeng, dipangke Debata hita angka anak dohot boruNa di tongatonga ni bagasta, di tongatonga ni ulaonta, nang di tongatonga ni bangsonta Indonesia?
(ii) Manang ndang porsea be hita, ala nunga gabe anak dohot boru ni partingkian Englightenment na pasidingkon Debata sian ngoluna hita, angka anak dohot boru ni jolma naung boi patupa artificial inteligence, na boi gabe ummalo sian jolma na patupasa?
(iii) Manang mulak muse hita tu andorang so porsea di Debata Sitolusada i, i ma gabe manghaporseai angka na manggontihon Debata, isara hadatuon, haporseaon di angka suansuanan, di dolok dohot bintang?
(iv) Aha sipatupaonta angka ruas dohot partohonan ni HKBP laho manogunogu anak dohot borunta di partingkian sinuaeng on asa uju di ngoluna di portibion ndang gabe so porsea be ibana di haadongon hadirion, ulaon, huaso, nang pasupasu ni Debata di ngoluna?
Jamitanta sadarion di minggu Invokavit manonahon tu hita asa hot hita marhaporseaon di hadirion nang ulaon ni Debata, atik pe ndang dung dope mata ni pamatangta i marnida Ibana, alai mata ni haporseaonta tongtong do marnida Ibana.
Di partingkian di na lam pistar bangsonta di Ilmu Pengetahuan dohot di na mangatur ngolunta, tatangiangkon ma asa dohot Debata patau hita mangadopi angka pangajarion nang pangantusion na mandok ndang Debata haroroan ni pasupasu, alai hatauon ni jolma i sambing do na boi patureture ngoluna di portibion so ingkon paloas manang mangido pandonganion nang pasupasu ni Debata.
Mansai ringkot do i ala sahat tu nuaeng bahat do di portibion angka na so porsea di Debata na marusaha mandok naoto do angka na porsea di haadongon, ulaon nang huaso ni Debata di parngoluan ni hajolmaon nang parngoluon ni na asing di portibion. Marhasil do nasida molo ndang hot hita marhaporseaon tu Debata, tu haporseonta na mandok Debata do haroroan ni pasupasu.
Molo ndang dipatau Debata hita manghaposi inon, boi do di sada tingki tasoadahon na adong Debata jala na tarbahen hita do manghaposi Ibana na palumehon pasupasuNa tu hita nang so dung diida matanta bohiNa.
Haporseanta na mandok Debata do haroroan ni pasupasu i mansai ringkot tapadimundimun di partingkian nuaeng, ala molo ndang tapatupa i mansai mura do hita gabe halak na so porsea di haadongon, ulaon, huaso, nang holong ni roha ni Debata tu hita.
Hita nama gabe Debata, songon naung ginurithon ni Prof. Harari di bukuna, Homo Deus, jolma gabe Debata, jumorbut sian hata na mandok nunga mate Debata binahen ni jolma i, the dead of God, manang andorang so i, Debata naung matua. Ndang. Hot do Debata adong jala mangula sian na robi tu ujung ni portibion.
Gariada di bagasan haheheon ni Jesus Kristus, i ma boha baju ni haheheonta muse, masuk do hita tu hangoluan na manongtong. Andorang so i, di pardalanan ni ngolunta, mangula dope Debata palumehon pasupasuNa tu hita, adong marhite dalan na boi diantusi jala tarjalo roha ni jolma. Alai boi do tong nang di duru ni angka dalan na tarbahen jolma patupasa. Amen.
(Penulis saat ini melayani sebagai pucuk pimpinan HKBP di Pearaja Tarutung)
